Listopad 2021, Numer 11 (809)
SPIS TREŚCI
ENERGETYKA I ENERGETYKA JĄDROWA
Krzysztof RZYMKOWSKI
Ochrona środowiska i przemysł jądrowy
ENERGETYKA I OCHRONA ODGROMOWA
Grzegorz MASŁOWSKI
Współczesne badania wyładowań piorunowych
i ich parametry stosowane w aplikacjach inżynieryjnych
Marek ŁOBODA
Propozycje zmian w normach dotyczących ochrony odgromowej
obiektów budowlanych oraz elementów urządzenia piorunochronnego
opracowywane w ramach TC 81 IEC I TC 81 X CLC
Stanisław WOJTAS
Wpływ wyników rejestracji wyładowań atmosferycznych w Polsce
na projektowanie ochrony odgromowej
Filip KLEPACKI
Awaryjność kotłów odzysknicowych (HRSG) w początkowej fazie ich eksploatacji
Krzysztof BILLEWICZ
Zagrożenia cyfrowe wynikające z przyłączania rozproszonych zasobów energii
Artykuł dyskusyjny
ENERGETYKA I PRODUCENCI
Sławomir LABOCHA, Robert CZYŻ, Łukasz NAZIMEK
EnUp! – Innowacyjne urządzenie do podnoszenia słupów elektroenergetycznych
ENERGETYKA – NAUKA – PRZEMYSŁ
Mariusz CZECHOWICZ
XXIX Konferencja Naukowo-Techniczna Łukasiewicz-KOMEL
„Problemy Eksploatacji Maszyn i Napędów Elektrycznych”
Janusz STELLER, Edward ZIAJA
HYDROFORUM 2021– Jubileusz Polskich Konferencji Hydroenergetycznych
Bogumił DUDEK
Technika prac pod napięciem na Industriadzie’2021
OKIEM OBIEŻYŚWIATA
Stefan GIERLOTKA
Energetyka w Indiach
LEKTURA PONADOBOWIĄZKOWA…
Bogumił DUDEK
Fukubyl
STRESZCZENIA
Krzysztof Rzymkowski
Ochrona środowiska i przemysł jądrowy
Opisano problemy ochrony środowiska związane z budową i eksploatacją zakładów przemysłu jądrowego dla zamkniętego i otwartego cyklu paliwowego. Przedstawiono następujące zagadnienia: ochrona środowiska – zalecenia, paliwo jądrowe – wydobycie, wzbogacanie, produkcja, dostarczenie do elektrowni, lokalizacja zakładów przemysłu jądrowego, emisje radioaktywne i ich kontrola, zanieczyszczenia wody, ciepło odpadowe, odpady promieniotwórcze.
Słowa kluczowe: przemysł jądrowy, ochrona środowiska, budowa i eksploatacja zakładów przemysłu jądrowego
Grzegorz Masłowski
Współczesne badania wyładowań piorunowych i ich parametry stosowane w aplikacjach inżynieryjnych
W artykule dokonano analizy częstotliwości występowania na Ziemi wyładowań troposferycznych na podstawie wskazań optycznego detektora OTD, który pracował na niskiej orbicie satelitarnej. Uzyskane rejestracje wykazały, że średnia częstotliwość wynosi 44 ±5 wyładowań/sekundę, a zatem jest ona o połowę mniejsza od tej, która została oszacowana na początku ubiegłego wieku. Zwrócono też uwagę na udział wyładowań atmosferycznych w funkcjonowaniu globalnego obwodu elektrycznego Ziemi. Dokonano analizy parametrów doziemnych wyładowań ujemnych i dodatnich ze szczególnym uwzględnieniem wyładowań głównych, prądu długotrwałego i prędkości przemieszczania się czoła fali prądowej w plazmowym kanale piorunowym. Zwrócono również uwagę na istotną zmianę w interpretacji parametru rocznej średniej gęstości wyładowań na kilometr kwadratowy.
Słowa kluczowe: wyładowania piorunowe, badania parametrów bezpośrednich wyładowań atmosferycznych, aplikacje inżynieryjne
Marek Łoboda
Propozycje zmian w normach dotyczących ochrony odgromowej obiektów budowlanych oraz elementów urządzenia piorunochronnego opracowywane w ramach TC 81 IEC I TC 81 X CLC
Zaawansowanie i tempo prac nad trzecią edycją serii IEC 62305 Lightning Protection jest uwarunkowane decyzjami wynikającymi z harmonogramu przyjętego na zebraniu plenarnym TC 81 IEC w roku 2019. Postęp prac w poszczególnych zespołach jest zróżnicowany i ciągle na etapie opracowywania i dyskutowania nad zmianami lub nowymi propozycjami. Ogólna struktura nowej edycji serii norm IEC 62305 nie uległa zmianom. W artykule scharakteryzowano główne propozycje zmian w poszczególnych częściach najnowszej edycji IEC 62305. Ze strony TC 81 IEC została sformułowana propozycja, aby okres utrzymania norm dotyczących ochrony odgromowej wydłużyć z obecnych pięciu lat do lat dziesięciu, co znacząco przyczyni się do stabilizacji związanej z ich stosowaniem i ograniczy częstość wprowadzania korekt lub zmian w opublikowanych już dokumentach.
Słowa kluczowe: trzecia edycja serii norm IEC 62305, propozycje zmian w poszczególnych częściach najnowszej edycji IEC 62305, ochrona odgromowa obiektów budowlanych
Stanisław Wojtas
Wpływ wyników rejestracji wyładowań atmosferycznych w Polsce na projektowanie ochrony odgromowej
Istotnym parametrem prawidłowego doboru ochrony odgromowej jest gęstość wyładowań piorunowych, pozwalająca wyznaczyć średnia roczną liczbę groźnych zdarzeń dla chronionego obiektu. W ostatniej dekadzie XX wieku nastąpił intensywny rozwój technik detekcji oraz analizy numerycznej parametrów wyładowań piorunowych opartych na rejestracji pola elektromagnetycznego emitowanego przez kanał piorunowy. Przeprowadzone obliczenia wskazują, że projektowanie na podstawie gęstości wyładowań atmosferycznych ustalane latach 70. ubiegłego wieku może prowadzić do obniżania kryteriów oceny ryzyka wystąpienia szkody. W artykule zamieszczono mapę Polski obrazującą średnią roczną gęstość wyładowań doziemnych. Wyznaczony na podstawie obliczeń poziom ochrony od wyładowań systemu ochrony może okazać się mało skuteczny w obliczu wzrastającej gęstości wyładowań atmosferycznych w niektórych rejonach Polski. Zaprezentowane przykładowe wyniki rejestracji wyładowań wskazują na duże zróżnicowanie gęstości wyładowań na obszarze Polski. Wobec tego ewentualne nowe wytyczne dotyczące gęstości wyładowań powinny uwzględniać zjawisko różnicowania intensywności wyładowań na terenie kraju w szerszym zakresie niż jest to praktykowane obecnie.
Słowa kluczowe: Polska, rejestracja wyładowań atmosferycznych, różnicowanie intensywności wyładowań, projektowanie ochrony odgromowej
Filip Klepacki
Awaryjność kotłów odzysknicowych (HRSG) w początkowej fazie ich eksploatacji
Udział awaryjności kotłów w blokach energetycznych jest największy spośród wszystkich pozostałych urządzeń układu. W przypadku układów gazowo-parowych, kotły odzysknicowe HRSG odznaczają się mniejszą awaryjnością, gdyż są pozbawione wielu dodatkowych instalacji (układy podawania paliwa, odprowadzania produktów spalania itd.), ponadto pracują w środowisku spalin powstałych w wyniku spalania gazu, co również wpływa pozytywnie na ich eksploatację. Pomimo wszystko, z uwagi na swą konstrukcję (wiele połączeń spawanych, duże zagęszczenie powierzchni ogrzewalnych, dwa układy ciśnienia pary) w pierwszym etapie eksploatacji, również ulegają uszkodzeniom charakterystycznym dla kotłów odzysknicowych. W artykule przedstawiono niektóre przykłady dotyczące uszkodzeń powstałych w początkowej fazie eksploatacji, których źródłem głównie były szeroko pojęte błędy montażowo-wykonawcze. Ponadto zaprezentowano analizę przyczyn uszkodzeń (Root Cause Analysis) połączenia komora-króciec, powstałych w pierwszych miesiącach pracy kotła odzysknicowego, wraz z określeniem przyczyny bezpośredniej (mechanizm niszczenia metalu) i pośredniej (warunki i źródło powstawania procesu niszczenia). W wyniku tej analizy zaproponowano zalecenia do wykonania zmian konstrukcyjnych, które spowodowałyby zmniejszenie oddziaływania zidentyfikowanego procesu niszczenia i zwiększenie niezawodności kotła.
Słowa kluczowe: kotły odzysknicowe, przyczyny uszkodzeń, awaryjność, odkształcenia cieplne wężownic
Krzysztof Billewicz
Zagrożenia cyfrowe wynikające z przyłączania rozproszonych zasobów energii
Artykuł dyskusyjny
W artykule opisano zagrożenia, do których mogą przyczyniać się inwestycje w urządzenia energetyczne dokonywane przez odbiorców końcowych. Największymi zagrożeniami pracy sieci będzie wykorzystywanie urządzeń o znaczących mocach znamionowych w stosunku do mocy umownej danego odbiorcy, jednocześnie pobierających lub odprowadzających energię do sieci. W przypadku masowej liczby sterowanych rozproszonych urządzeń energetycznych, które będą podłączone do sieci, powstanie nowa podatność systemu elektroenergetycznego na ingerencje cyberprzestępców, polegające m.in. na wykorzystywaniu luk w inwerterach, które byłyby wykorzystywane zarówno przy ogniwach słonecznych jak i przy bateriach akumulatorów, ponieważ zwykle takie urządzenia są prądu stałego. Byłoby więc możliwe znaczne zwiększanie generacji energii (i odprowadzania z baterii akumulatorów) w bardzo krótkim czasie lub nagłe przerywanie takich dostaw na bardzo dużą skalę. Wydaje się, że inteligentna sieć elektroenergetyczna oprócz bardzo wielu zalet będzie miała jedną podstawową wadę – znaczną podatność na atak cyfrowy.
Słowa kluczowe: inteligentna sieć elektroenergetyczna, zagrożenia cyfrowe, rozproszone zasoby energii
