Wrzesień 2022, Numer 9 (819)
SPIS TREŚCI
Wojciech Kostowski, Marcel Barzantny
Efektywność energetyczna i środowiskowa wybranych metod wykorzystania wodoru
BIULETYN ENERGOPOMIARU
Patrycja Żupa-Marczuk
Taksonomia UE w ujęciu technicznych kryteriów kwalifikacyjnych
Rafał Czekalski
Magazynowanie i transport wodoru
I Konferencja Energopomiaru „Energetyczna transformacja w praktyce”
ENERGETYKA I EKOLOGIA
Barbara Sznyrowska
Wybrane zagadnienia struktury, właściwości i zastosowania nieorganiczno-organicznych perowskitów halogenkowych
WIELCY WYNALAZCY, ELEKTRYCY I ELEKTROTECHNICY POLSCY
Piotr Rataj, Jerzy Hickiewicz
Robert Gülcher (1850-1924)
wybitny pionier elektrotechniki z Bielska-Białej i jego przedsiębiorstwa
ENERGETYKA I OCHRONA ODGROMOWA
Konrad Sobolewski, Emilia Sobieska, Przemysław Sul
Ochrona przepięciowa instalacji fotowoltaicznej – analiza przypadku
OKIEM OBIEŻYŚWIATA
Stefan Gierlotka
Energetyka w Uzbekistanie
LEKTURA PONADOBOWIĄZKOWA…
Bogumił Dudek
PODSTAWY. Dziesięć kluczy do rzeczywistości
STRESZCZENIA
Wojciech Kostowski, Marcel Barzantny
Efektywność energetyczna i środowiskowa wybranych metod wykorzystania wodoru
W artykule przedstawiono przegląd wybranych metod zastosowania wodoru pochodzącego ze źródeł odnawialnych – rozważono finalne zastosowanie w energetyce, w transporcie indywidualnym i zbiorowym, w przemyśle oraz w gazownictwie poprzez zatłaczanie do sieci gazu ziemnego. Ocenie podlegała sprawność i systemowa efektywność łańcucha wodorowego z uwzględnieniem magazynowania pod ciśnieniem zależnym od sposobu wykorzystania finalnego. Sprawność procesu waha się od 24% (wykorzystanie wodoru w turbinach gazowych) do 60,8% (wykorzystanie w przemyśle lub gazownictwie), jednak w tym drugim przypadku produkowany nośnik podlega jeszcze dalszej konwersji energii. Porównując procesy zastąpione (np. zasilanie samochodów spalinowych, produkcja wodoru z reformingu) uzyskuje się ranking efektywności systemowej, w którym najkorzystniej wypada motoryzacja indywidualna (efektywność 144,8%, czyli mniejsza energochłonność względem obecnych paliw), w dalszej kolejności przemysł i transport autobusowy. Każdy z wariantów wykorzystania wodoru zapewnia także oszczędność emisji CO2, najwyższą dla motoryzacji indywidualnej i energetyki, a najmniejszą w przypadku zatłaczania wodoru do sieci gazu ziemnego.
Słowa kluczowe: produkcja, magazynowanie i zagospodarowanie wodoru, metody zastosowania wodoru, efektywność energetyczna, oszczędność emisji CO2
Patrycja Żupa-Marczuk
Taksonomia UE w ujęciu technicznych kryteriów kwalifikacyjnych
Taksonomia UE to mechanizm, który pozwala ustalić czy dana działalność gospodarcza jest zrównoważona środowiskowo. Jest to jedno z narzędzi służących do przeprowadzenia transformacji klimatycznej Unii Europejskiej oraz wzmocnienia procesu dekarbonizacji. Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie wybranych zagadnień technicznych dotyczących branży energetycznej. Zwrócono uwagę na istotne i często problematyczne kwestie techniczne, występujące podczas oceny zgodności z taksonomią. Zostały także opisane warunki uznania atomu i kopalnych paliw gazowych za paliwa przejściowe.
Słowa kluczowe: taksonomia UE, zrównoważony rozwój, transformacja energetyczna, zmiany klimatu, techniczne kryteria kwalifikacji, neutralność klimatyczna
Rafał Czekalski
Magazynowanie i transport wodoru
Wykorzystanie wodoru jako paliwa pociąga za sobą konieczność jego magazynowania i transportowania. W artykule dokonano przeglądu możliwości magazynowania i transportowania wodoru, a także wskazano główne wyzwania techniczne w tych procesach.
Słowa kluczowe: wodór, magazynowanie, wodór w energetyce, zielony ład, neutralność klimatyczna, transformacja energetyczna
Barbara Sznyrowska
Wybrane zagadnienia struktury, właściwości i zastosowania nieorganiczno-organicznych perowskitów halogenkowych
Perowskity, czyli grupa związków o wzorze ogólnym ABX3, posiadają zdefiniowaną strukturę krystaliczną i właściwości półprzewodnikowe. Szerokie widmo absorpcji światła widzialnego oraz wysoka sprawność konwersji energii sprawiają, że perowskity są nie tylko tematem wielu prac naukowych, ale zyskują również zainteresowanie w branży ogniw słonecznych. Perowskitowe ogniwa półprzewodnikowe są uważane za konkurencję dla powszechnie stosowanych ogniw krzemowych. Podstawowe i najbardziej powszechne metody wytwarzania tych ogniw umożliwiają relatywnie tanią produkcję, a właściwości optoelektryczne materiału w połączeniu z atrakcyjnymi fizycznymi cechami konstruowanych urządzeń fotowoltaicznych stanowią zachętę do dalszego rozwoju tej technologii w celu jej komercjalizacji. Przed tym etapem należałoby jednak wyeliminować z ich struktury szkodliwy dla środowiska ołów, a także poprawić trwałość kryształów perowskitowych. Jednym z proponowanych rozwiązań jest enkapsulacja ogniwa, znacznie ograniczająca wpływ czynników zewnętrznych na stabilność perowskitu. Szeroki zakres potencjalnych zastosowań oraz zrealizowane projekty pilotażowe sugerują przełom w technologii paneli fotowoltaicznych i dalszy rozwój branży.
Słowa kluczowe: perowskity halogenkowe, enkapsulacja ogniwa, panele fotowoltaiczne
Piotr Rataj, Jerzy Hickiewicz
Robert Gülcher (1850-1924) wybitny pionier elektrotechniki z Bielska-Białej i jego przedsiębiorstwa
W artykule przedstawiono życiorys i najważniejsze osiągnięcia pochodzącego z Białej wynalazcy i przemysłowca Roberta Gülchera (1850-1924), uważanego w latach 80. XIX wieku za jednego z najwybitniejszych elektrotechników w Europie. Omówiono jego najważniejsze wynalazki, np. oryginalny i cieszący się dużym uznaniem system oświetleniowy z przełomu lat 70. i 80. XIX wieku, umożliwiający równoległe połączenie wielu lamp łukowych z jednym źródłem energii elektrycznej, złożony z automatycznie regulującej się lampy łukowej i dynamomaszyny prądu stałego. Opisano krótko dzieje firm założonych przez Gülchera, fabryki The Gülcher Electric Light & Power Co., Ltd. w Londynie oraz R.J. Gülcher (od 1894 r. występująca pod nazwą Gülcher & Schwabe, a od 1906 r. już tylko Schwabe) w Bielsku-Białej (ta ostatnia istnieje do dzisiaj pod nazwą Indukta).
Słowa kluczowe: lampy łukowe, Bielsko-Biała, historia elektrotechniki, Robert Gülcher
Konrad Sobolewski, Emilia Sobieska, Przemysław Sul
Ochrona przepięciowa instalacji fotowoltaicznej – analiza przypadku
Ze względu na możliwość wykonania instalacji fotowoltaicznej w różnej konfiguracji względem instalacji odgromowej, częstym problemem praktycznym jest właściwy dobór ograniczników przepięć. Coraz częściej pojawiającym się pytaniem ze strony wykonawców jest pytanie o maksymalne odległości między polem modułów a falownikiem, dla których należy instalować dodatkowe ograniczniki przepięć w rozdzielnicy przy polu modułów. W artykule opisano analizę realizacji ochrony przepięciowej instalacji fotowoltaicznej. Przedstawiona metoda wykazuje dużą zbieżność wyników z modelem obwodowym poddanej analizie instalacji.
Słowa kluczowe: instalacja fotowoltaiczna, ochrona przepięciowa, dobór ograniczników przepięć
