Styczeń 2025, Numer 1 (847)

---

SPIS TREŚCI

 

Jacek Marecki, Mieczysław Ronkowski
Patron Roku 2025 polskich elektryków prof. Kazimierz Kopecki (1904-1984)

 

Krzysztof Konopka, Zdzisław Konopka
Kierunki transformacji energetycznej w ciepłownictwie

Krzysztof Bodzek, Arkadiusz Domoracki, Błażej Brudny, Mateusz Hoder, Paweł Styra, Łukasz Szopa
Analiza efektywności wytwarzania energii elektrycznej z dwustronnych modułów PV
z jednoosiowym systemem pozycjonowania

Ryszard Bartnik
Analizy efektywności energetycznej i ekonomicznej modernizacji elektrowni węglowych
na nadkrytyczne parametry pary świeżej za pomocą wysokotemperaturowego
reaktora jądrowego HTGR i turboekspandera TE

 

ENERGETYKA I PRODUCENCI

Paweł Telega, Marek Niemczyk, Krzysztof Kaleta, Jerzy Kasperek
Magazyny energii jako rozwiązanie optymalizacyjne w gospodarstwach domowych i małych firmach

Paweł Telega, Marek Niemczyk, Krzysztof Kaleta, Jerzy Kasperek
Przemysłowe magazyny energii jako inwestycja w niezależność energetyczną przedsiębiorstw

 

Jerzy Piotr Bednarek
Samochodowy silnik wodorowy (najnowsza wersja)

 

OKIEM OBIEŻYŚWIATA

Stefan Gierlotka
Produkcji akumulatorów samochodowych z boliwijskiego litu

 

SEP. WYDARZENIA, FAKTY, OPINIE

Bogumił Dudek
30-lecie INPE obchodzone podczas Gdańskich Dni Elektryki 2024

 

FELIETONY NA CZASIE

Bogumił Dudek
Noworoczne perpetuum mobile

 

---

STRESZCZENIA 

 

Jacek Marecki, Mieczysław Ronkowski
Patron Roku 2025 polskich elektryków prof. Kazimierz Kopecki (1904-1984)
W artykule przedstawiono biografię prof. Kazimierza Kopeckiego (1904-1984): okres studiów na Politechnice Lwowskiej, pracy w Pomorskiej Elektrowni Krajowej Gródek pod kierownictwem inż. Alfonsa Hoffmanna, pracy na Politechnice Gdańskiej. W kwietniu 1945 r. przybył do Gdańska i wziął udział w odbudowie i organizacji Politechniki Gdańskiej. Został powołany na stanowisko dziekana Wydziału Elektrycznego, a w listopadzie 1945 r. objął wykłady na Wydziale Elektrycznym Politechniki Gdańskiej. Zorganizował katedrę na Wydziale Elektrycznym Politechniki Gdańskiej, która w latach 1945-1953 istniała pod nazwą Katedry Urządzeń Elektrycznych, Sieci i Gospodarki Elektrycznej, potem została przemianowana na Katedrę Elektroenergetyki, a w latach 1969-1991 wchodziła w skład Instytutu Elektroenergetyki i Automatyki Politechniki Gdańskiej. Działalność naukowa K. Kopeckiego, prowadzona w Katedrze Elektroenergetyki do 1969 r., a później w Instytucie Elektroenergetyki i Automatyki na Wydziale Elektrycznym Politechniki Gdańskiej, obejmowała głównie: badania kosztów energii, niezawodności systemów energetycznych, modeli optymalizacyjnych rozwoju i zarządzania wielkimi systemami; energetykę kompleksową.

 

Krzysztof Konopka, Zdzisław Konopka
Kierunki transformacji energetycznej w ciepłownictwie
W świetle toczącej się dyskusji dotyczącej transformacji energetycznej ciepłownictwa, ukierunkowanej przede wszystkim na ciepłownictwo sieciowe i kreowanej przez korporacje ciepłownicze w kierunku transformacji przyrostowej [1], przedstawiono inny kierunek transformacji energetycznej ciepłownictwa do elektrociepłownictwa, kierunek transformacji przełomowej [1] i uzasadniono jego logikę. Przedstawiono argumenty „za” i „przeciw” dla obydwu kierunków transformacji. Dokonano analizy kosztów transformacji ciepłownictwa systemowego dla obydwu trajektorii. Scharakteryzowano szanse transformacji przełomowej. „Niezwykłość” w podejściu do transformacji energetycznej  ciepłownictwa systemowego będzie budzić opór, a nawet sprzeciw przedstawicieli instytucji, którym ta niezwykłość zaburza spokój egzystencjalny i neguje dążenie do obciążenia społeczeństwa kosztami transformacji poprzez domaganie się gwarancji rządowych zabezpieczających te koszty.  Ta niezwykłość transformacji ciepłownictwa jest kontynuacją „niezwykłości” prac profesora Jana Popczyka nad transformacją energetyki do elektroprosumeryzmu – transformacją przełomową.

 

Krzysztof Bodzek, Arkadiusz Domoracki, Błażej Brudny, Mateusz Hoder, Paweł Styra, Łukasz Szopa
Analiza efektywności wytwarzania energii elektrycznej z dwustronnych modułów PV z jednoosiowym systemem pozycjonowania
W artykule przedstawiono wyniki badań wydajności modułów fotowoltaicznych standardowych i bifacjalnych. Badania przeprowadzono na zaprojektowanym w ramach programu Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza i zrealizowanym przez Studentów Wydziału Elektrycznego i Wydziału Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechniki Śląskiej stanowisku badawczym, wyposażonym w mobilną platformę oraz jednoosiowy system nadążnego śledzenia położenia Słońca. System umożliwiał precyzyjne pomiary parametrów pracy modułów w zmiennych warunkach oświetleniowych i środowiskowych. Wykorzystano mikrofalownik HMS-1000-2T oraz system akwizycji danych, co pozwoliło na szczegółową analizę wydajności modułów. Wyniki wykazały, że moduły bifacjalne generowały średnio o 5-8% więcej energii niż moduły standardowe, co wynikało z absorpcji promieniowania odbitego, podkreślając przewagę technologii modułów dwustronnych.

 

Ryszard Bartnik
Analizy efektywności energetycznej i ekonomicznej modernizacji elektrowni węglowych na nadkrytyczne parametry pary świeżej za pomocą wysokotemperaturowego reaktora jądrowego HTGR i turboekspandera TE
W artykule przedstawiono analizy termodynamiczną i ekonomiczną modernizacji elektrowni węglowej na nadkrytyczne parametry pary świeżej do bloku bezemisyjnego. Modernizacja polega na zastąpieniu kotła węglowego wysokotemperaturowym reaktorem jądrowym HTGR, turboekspanderem TE i wytwornicą pary SG. W elektrowni realizowane są wówczas w układzie hierarchicznym dwa obiegi. Dodatkowy, wysokotemperaturowy obieg Joule’a z helem jako czynnikiem obiegowym i sprzężony z nim dotychczasowy, niskotemperaturowy obieg Clausiusa-Rankine’a. Moc elektrowni sprzed modernizacji NelTP pozostaje przy tym bez zmian, gdyż wszystkie strumienie mas i parametry termiczne wody oraz pary w obiegu Clausiusa-Rankine’a realizowanego w części parowej zmodernizowanej elektrowni nie zmieniają się, są takie same, jakie były przed modernizacją. To zastępujące kocioł węglowy CFB nowe urządzenia, HTGR, TE itd. „dopasowują” się do parametrów termodynamicznych istniejącej elektrowni. Natomiast moc całkowita zmodernizowanej elektrowni jest większa o moc turboekspandera NelTE. Bardzo znacząco większa jest przy tym efektywność ekonomiczna zmodernizowanej elektrowni w porównaniu z jej efektywnością sprzed modernizacji, nawet w sytuacji, gdy nie ma opłat za emisję dwutlenku węgla.

 

Jerzy Piotr Bednarek
Samochodowy silnik wodorowy (najnowsza wersja)
W artykule przedstawiono najnowszą autorską wersję samochodowego silnika wodorowego. Opisano w niej produkcję wodoru już w samochodzie (bez tankowania wodoru) dla spalinowych silników samochodowych, bez istotnych zmian konstrukcyjnych.