Styczeń 2020, Numer 1 (787)

ZŁOTE SZELKI ’2019 miesięcznika ATEST – Ochrona Pracy dla redakcyjnego Kolegi

Andrzej GRZYBOWSKI, Aleksandra RAKOWSKA
Profesor Józef Węglarz patronem roku 2020 w SEP

Ewa KRAIN-DUDEK, Janusz SOBOTA, Daniel PAWŁOWSKI, Waldemar OLECH
Transformatory rozdzielcze. Nowe konstrukcje oraz badania odbiorcze w Zakładach Schneider Electric Transformers Poland Sp. z o.o.

Tadeusz GLINKA, Janusz SOBOTA, Tomasz MNICH
Regulacja napięcia w transformatorach

Julian WIATR
Przeciwpożarowy wyłącznik prądu – metodyka konstruowania

BIULETYN INSTYTUTU CHEMICZNEJ PRZERÓBKI WĘGLA
Zbigniew ROBAK, Roksana MUZYKA, Małgorzata WOJTASZEK
Wykorzystanie produktów przerobu smoły koksowniczej do otrzymywania materiału
na anody akumulatorów Li-ion

Małgorzata WOJTASZEK, Jarosław ZUWAŁA, Zbigniew ROBAK, Roksana MUZYKA
Przegląd możliwości zastosowania materiałów węglowych
w instalacjach magazynowania ciepła w budownictwie

ENERGETYKA – NAUKA – PRZEMYSŁ
Krystian KOWALEWSKI
Relacja z 24. Światowego Kongresu Energetycznego

ELEKTROENERGETYCY POLSCY
Wojciech STANEK
Profesor Jan Szargut (9 września 1923 – 21 listopada 2017)
Andrzej ZIĘBIK
55 lat z Profesorem Janem Szargutem. Wspomnienia z lat 1962–2017

LEKTURA PONADOBOWIĄZKOWA…
Regulamentum vitae

 

Streszczenia:

Ewa Krain-Dudek, Janusz Sobota, Daniel Pawłowski, Waldemar Olech
Transformatory rozdzielcze. Nowe konstrukcje oraz badania odbiorcze w Zakładach Schneider Electric Transformers Poland Sp. z o.o.
W artykule przedstawiono aktualne problemy konstrukcji i badań odbiorczych transformatorów rozdzielczych. Omówiono nowe technologie i zamierzenia produkcyjne Schneider Electric Transformers Poland Sp. z o.o. w Mikołowie, szczególnie zmiany stosowane w nowych konstrukcjach transformatorów rozdzielczych. Przedstawiono produkowane transformatory trójuzwojeniowe oraz jednostki wypełnione płynem biodegradowalnym i trudno palnym, a także zamierzenia dotyczące budowy jednostek wyposażonych w regulację napięcia pod obciążeniem. Omówiono prace pomiarowo-kontrolne, zakres badań wykonywanych systematycznie oraz specjalistycznych, a także próby odbiorcze prowadzone przez ZPBE Energopomiar - Elektryka Gliwice.
Słowa kluczowe: konstrukcje transformatorów rozdzielczych, badania odbiorcze, nowe technologie, Schneider Electric Transformers Poland Sp. z o.o. w Mikołowie, ZPBE Energopomiar-Elektryka Gliwice

Tadeusz Glinka, Janusz Sobota, Tomasz Mnich
Regulacja napięcia w transformatorach
Regulacja napięcia transformatora energetycznego pod obciążeniem pozwala stabilizować napięcie w sieci elektroenergetycznej, tym samym poprawia jakość napięcia u odbiorców energii elektrycznej. Dostawca energii jest zobowiązany do zapewnienia odpowiedniej jakości napięcia dla każdego odbiorcy – niezależnie od odległości od punktu zasilania. Parametry napięcia muszą się zawierać w granicach dopuszczalnych przez obowiązujące przepisy. W artykule przedstawiono trzy sposoby regulacji napięcia transformatorów: przełącznikami zaczepów, stycznikami i układem energoelektronicznym. Regulacja napięcia przełącznikami zaczepów jest powszechnie stosowana w transformatorach dużych mocy. Układ stycznikowy przełączania zaczepów został zbudowany na transformatorze 400 kVA i jego niezawodność eksploatacyjne jest weryfikowana. Układy energoelektroniczne regulacji napięcia są na etapie opracowania.
Słowa kluczowe: transformator, regulacja napięcia, przełącznik zaczepów, falownik

Julian Wiatr
Przeciwpożarowy wyłącznik prądu – metodyka konstruowania
Funkcja, jaką pełni przeciwpożarowy wyłącznik prądu (PWP) w obiektach budowlanych została określona w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [3]. Trwa dyskusja dotycząca rozwiązań technicznych PWP, w której ścierają się poglądy środowiska zawodowego pożarników oraz środowiska zawodowego elektryków. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 17 listopada 2016 roku określiło sposób deklarowania właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz sposób znakowania ich znakiem budowlanym [12]. Mimo upływu trzech lat nie opracowano żadnych wytycznych dotyczących metodyki projektowania PWP, przedłużono jedynie termin obowiązku znakowania zestawu tworzącego PWP do 1 stycznia 2021 roku.
Słowa kluczowe: przeciwpożarowy wyłącznik prądu (PWP), obiekty budowlane, rozwiązania techniczne PWP

Zbigniew Robak, Roksana Muzyka, Małgorzata Wojtaszek
Wykorzystanie produktów przerobu smoły koksowniczej do otrzymywania materiału na anody akumulatorów Li-ion
Przedstawiono wyniki badań potwierdzających przydatność smoły koksowniczej do otrzymywania mezofazy sferycznej, która może być wykorzystywana do produkcji materiału na anody baterii litowo-jonowych. Pak węglowy, otrzymywany z destylacji smoły koksowniczej spełniającej określone kryteria, poddany termopreparacji w określonych warunkach tworzy anizotropowe struktury mezofazy, które można wyekstrahować z izotropowej masy paku otrzymując mezofazę sferyczną. Poddana grafityzacji i odpowiedniej modyfikacji właściwości mezofaza sferyczna stanowić może wartościowy, produkowany masowo z tanich surowców, materiał do budowy baterii litowo-jonowych. Grafityzowana mezofaza sferyczna stosowana w technologii baterii litowo-jonowych w miejsce grafitu naturalnego stwarza możliwości istotnego powiększenia skali produkcji przy jednoczesnym obniżeniu jej kosztów.
Słowa kluczowe: smoła koksownicza, pak węglowy, mezofaza sferyczna, baterie litowo-jonowe

Małgorzata Wojtaszek, Jarosław Zuwała, Zbigniew Robak, Roksana Muzyka
Przegląd możliwości zastosowania materiałów węglowych w instalacjach magazynowania ciepła w budownictwie
W artykule podano informacje dotyczące materiałów węglowych znajdujących zastosowanie w technologii magazynowania energii cieplnej. Materiały zmiennofazowe (PCM) stosowane przy produkcji magazynów ciepła napotykają bariery wynikające z ograniczonego przewodnictwa cieplnego. Transport ciepła w obrębie magazynu energii bazującego na PCM opiera się na procesie konwekcji, który jednoznacznie wpływa na efektywność pracy zbiorników ciepła. Poprawiając parametry przewodnictwa cieplnego systemów magazynowania energii, poprzez dodatek materiałów przewodzących, można stworzyć wysokowydajne magazyny znajdujące zastosowanie w wielu dziedzinach, m.in. budownictwie biurowym i mieszkalnym. Takimi dodatkami, obok ewidentnych przewodników ciepła jak metal, są również wysoko uporządkowane materiały węglowe pochodzenia naturalnego i syntetycznego. W artykule przedstawiono charakterystykę materiałów, tj. naturalnego i syntetycznego grafitu oraz nanomateriałów mogących z sukcesem stanowić dodatek do TES, które usprawniają proces konwekcji w objętości PCM. Szeroko stosowany grafit naturalny spośród wszystkich przedstawionych materiałów stanowi najbardziej optymalny, zarówno pod względem ekonomicznym jak i logistycznym, dodatek wspomagający konwekcję ciepła w magazynie energii. Mimo iż materiały będące syntetycznym odpowiednikiem uporządkowanej formy węgla charakteryzują się lepszymi parametrami przewodzenia, to nadal ich dostępność czy metody badań są niewystarczające. Między innymi z tego powodu warto przyjrzeć się bliżej możliwości wykorzystania produktów ubocznych czy nawet odpadów z przemysłu elektrodowego.
Słowa kluczowe: materiały węglowe, instalacje magazynowania ciepła w budownictwie, naturalny i syntetyczny grafit