Październik 2024, Numer 10 (844)
SPIS TREŚCI
Iwona Gajda, Bogumił Dudek
Zmarł prof. dr hab. inż. Jan Popczyk – Członek Honorowy SEP.
Upamiętnienie Postaci Profesora
Wspomnienia o Profesorze Janie Popczyku
ENERGETYKA I CIEKAWE KSIĄŻKI
Tadeusz Glinka
Autor: Jan Popczyk. Energetyka rozproszona
(od dominacji energetyki w gospodarce do zrównoważonego rozwoju,
od paliw kopalnych do energii odnawialnej i efektywności energetycznej) 406
BIULETYN INSTYTUTU ENERGETYKI – PAŃSTWOWEGO INSTYTUTU BADAWCZEGO
Michał Molas, Przemysław Berowski
Zastosowanie metod uczenia maszynowego do klasyfikacji wyładowań iskrowych rozwijających się wewnątrz napowietrznych układów izolacyjnych wysokich napięć
Mateusz Kosek
Walidacja wyników badań symulacyjnych CFD poprzez testy laboratoryjne hydraulicznego rozdzielacza sterującego
Jacek Karczewski, Joanna Kopania, Patryk Gaj, Kamil Wójciak
Zagrożenia BHP pracowników firm zewnętrznych wykonujących prace na obiektach energetycznych
Jacek Karczewski, Joanna Kopania, Patryk Gaj, Kamil Wójciak
Problematyka hałasu w energetyce
ENERGETYKA I PRODUCENCI
Michał Kaźmierczak, Wojciech Janikowski
ArcPRO-6 – zwieńczenie 25 lat doświadczeń SPIE Energotest w dziedzinie ochrony przed zwarciami łukowymi
Waldemar Dołęga
Cyberbezpieczeństwo w stacjach elektroenergetycznych
Przemysław Kędzierski
Opracowanie urządzenia do oceny stanu technicznego i kryteriów dopuszczalnego zużycia linoprzewodów
Część 1: cel projektu, problem badawczy
LEKTURA PONADOBOWIĄZKOWA…
Bogumił Dudek
AI eksploracja
STRESZCZENIA
Michał Molas, Przemysław Berowski
Zastosowanie metod uczenia maszynowego do klasyfikacji wyładowań iskrowych rozwijających się wewnątrz napowietrznych układów izolacyjnych wysokich napięć
W artykule omówiono możliwość zastosowania metod uczenia maszynowego do automatycznej klasyfikacji wyładowań iskrowych rozwijających się wewnątrz napowietrznych układów izolacyjnych wysokich napięć. Zwrócono uwagę na trudności w walidacji modeli symulacyjnych stosowanych do analizy wyładowań iskrowych oraz na konieczność opracowania narzędzi umożliwiających automatyczną analizę i klasyfikację danych, co można osiągnąć dzięki zastosowaniu metod uczenia maszynowego. W badaniach wykorzystano dane z pomiarów laboratoryjnych przeprowadzonych w Laboratorium Wysokich Napięć Instytutu Energetyki – Państwowego Instytutu Badawczego. Podczas eksperymentów generowano różne rodzaje wyładowań iskrowych i rejestrowano obrazy przedstawiające kształt kanału wyładowania. Przeanalizowano trzy typy danych wejściowych: fotografie wyładowań, obrazy przedstawiające wyodrębniony kanał wyładowania oraz trajektorie tego kanału. Na tej podstawie stworzono klasyfikatory oparte na algorytmach uczenia maszynowego, które pozwalają na automatyczną klasyfikację rodzaju udaru oraz jego biegunowości. Przeprowadzone badania potwierdziły, że metody uczenia maszynowego mogą być skutecznie wykorzystywane do automatycznej klasyfikacji wyładowań iskrowych, co może przyczynić się do rozwoju modeli symulacyjnych iskry długiej.
Mateusz Kosek
Walidacja wyników badań symulacyjnych CFD poprzez testy laboratoryjne hydraulicznego rozdzielacza sterującego
Przeprowadzanie badań symulacyjnych CFD (ang. Computational Fluid Dynamics) niesie za sobą wiele korzyści. Możliwe jest zbudowanie dowolnego modelu obliczeniowego według określonych warunków brzegowych. Rzadko jednak porównuje się ze sobą wyniki badań modelowych ze stanem rzeczywistym. W artykule przedstawiono walidację badań symulacyjnych przeprowadzonych na stanowisku badawczym znajdującym się w Instytucie Energetyki – Państwowym Instytucie Badawczym Oddział Gdańsk. Opisano sposób tworzenia modelu obliczeniowego na podstawie powierzonej dokumentacji, utworzono geometryczny model 3D, opisano warunki brzegowe modelu obliczeniowego, budowę stanowiska badawczego oraz wyniki badań. Określono współczynnik niepewności obliczeń CFD poprzez współczynnik korekcyjny opisany w manuskrypcie. We wnioskach przedstawiono przyczyny występowania różnic pomiędzy modelem obliczeniowym a stanem rzeczywistym.
Jacek Karczewski, Joanna Kopania, Patryk Gaj, Kamil Wójciak
Zagrożenia BHP pracowników firm zewnętrznych wykonujących prace na obiektach energetycznych
W artykule omówiono zagrożenia, na jakie narażeni są pracownicy wykonujący prace na obiektach energetycznych. W szczególności dotyczy to pracowników firm zewnętrznych zatrudnionych w energetyce. Podano wyniki autorskich badań ankietowych przeprowadzonych wśród tych pracowników. Opracowano specyfikację rodzajów zagrożeń związanych z wykonywaniem prac przy urządzeniach elektroenergetycznych z podziałem na podsektory: wytwarzania, przesyłu, dystrybucji i użytkowania energii elektrycznej oraz dokonano analizy zagrożeń i ich możliwych skutków. Omówiono stan prawny dotyczący zagadnień BHP w zakresie przepisów Unii Europejskiej i prawa krajowego.
Jacek Karczewski, Joanna Kopania, Patryk Gaj, Kamil Wójciak
Problematyka hałasu w energetyce
W artykule omówiono zagadnienia związane z hałasem generowanym w energetyce. Omówiono źródła hałasu związane z wytwarzaniem (generacja konwencjonalna i OZE) i przesyłem energii elektrycznej. Zwrócono uwagą na związane z hałasem czynniki zagrażające zdrowiu ludzi oraz uwarunkowania środowiskowe. Podano przepisy regulujące zagadnienia związane z walką z hałasem oraz zaprezentowano dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu. Omówiono środki i sposoby (bierne i aktywne) redukcji hałasu (tłumiki, osłony akustyczne, ATH).
Waldemar Dołęga
Cyberbezpieczeństwo w stacjach elektroenergetycznych
W artykule przedstawiono problematykę cyberbezpieczeństwa w stacjach elektroenergetycznych oraz rozwiązania w tym obszarze. Odnoszą się one do systemów sterowania i nadzoru stosowanych w stacjach elektroenergetycznych. Przedstawiono zagrożenia cybernetyczne w stacjach elektroenergetycznych oraz rozwiązania, które umożliwiają poprawę poziomu cyberbezpieczeństwa stacji elektroenergetycznej.
Przemysław Kędzierski
Opracowanie urządzenia do oceny stanu technicznego i kryteriów dopuszczalnego zużycia linoprzewodów
Część 1: cel projektu, problem badawczy
Rozwój w takich dziedzinach, jak budowa morskich farm wiatrowych, podwodnych systemów przesyłu energii elektrycznej, systemów przesyłu gazu i ropy, a także górnictwo podwodne, stworzyły potrzebę stosowania specjalnych systemów diagnostycznych, kontrolnych i naprawczych. Obecnie mają zastosowanie systemy zdalnie sterowanych pojazdów podwodnych wyposażonych w zestaw urządzeń wizyjnych, sensorycznych i nawigacyjnych oraz elementów manualnych systemów. Istotnym problemem wynikającym ze specyfiki warunków pracy oraz systemu sterowania i zasilania są awarie wynikające z uszkodzenia linoprzewodów wykorzystywanych do zasilania i sterowania pojazdów podwodnych. Obecnie roboty podwodne są wykorzystywane do wykonywania wielu prac podwodnych – budują i remontują platformy wiertnicze, rurociągi. Znane i dostępne urządzenia oraz kryteria eksploatacyjne, z uwagi na zastosowaną konstrukcję, nie są przydatne do określenia dopuszczalnego okresu pracy linoprzewodu do zdalnie sterowanych pojazdów podwodnych (w skrócie ROV). Uszkodzenie linoprzewodu (ekstremalne warunki pracy) mogą prowadzić do zerwania się sterowanej maszyny i jej utraty lub powstania krytycznych uszkodzeń zmuszających do odsunięcia ROV z eksploatacji. Opisywany w artykule projekt dotyczy wykonania odpowiednio zaprogramowanych badań laboratoryjnych i ruchowych oraz opracowania teoretycznych i empirycznych modeli dotyczących określania głównych własności linoprzewodów oraz rozeznania procesu postępującego ich zużycia eksploatacyjnego w warunkach cyklicznego przeginania i zmiennych obciążeń rozciągających w niesprzyjającym środowisku morskim (silna korozja). Efektem końcowym projektu będzie opracowanie kryteriów dopuszczalnego zużycia linoprzewodów dla części nośnej i części przewodzącej oraz opracowanie pierwszego na świecie urządzenia do wykonywania inspekcji wszystkich elementów linoprzewodu z automatyczną oceną stanu technicznego opartego na zaimplementowanych kryteriach odkładania.
