Marzec 2021, Numer 3 (801)
Sławomir SAMEK, Marcin LIZER
Działalność CIGRE i CIGRE Polska
48. Sesja CIGRE 2020
Mariusz MAZUR
Elektryczne maszyny wirujące – Komitet Studiów A1
Piotr MAŃSKI
Transformatory energetyczne i dławiki – Komitet Studiów A2
Ewa WIŚNIEWSKA
Aparatura dla sieci przesyłowych i rozdzielczych – Komitet Studiów A3
Aleksandra RAKOWSKA
Linie kablowe – Komitet Studiów B1
Krzysztof LENARCZYK
Linie napowietrzne – Komitet Studiów B2
Sławomir SAMEK
Stacje i instalacje elektroenergetyczne – Komitet Studiów B3
Krzysztof MADAJEWSKI
Energoelektronika i systemy DC – Komitet Studiów B4
Marcin LIZER
Zabezpieczenia i automatyka – Komitet Studiów B5
Maksymilian PRZYGRODZKI
Rozwój i ekonomika systemu elektroenergetycznego – Komitet Studiów C1
Jacek JEMIELITY
Sterowanie i prowadzenie ruchu systemu elektroenergetycznego – Komitet Studiów C2
Wojciech LUBICKI
Oddziaływanie środowiskowe systemów elektroenergetycznych – Komitet Studiów C3
Piotr RZEPKA
Wydajność techniczna systemów elektroenergetycznych – Komitet Studiów C4
Maksymilian PRZYGRODZKI, Piotr RZEPKA, Konrad PURCHAŁA
Rynki energii elektrycznej i regulacja – Komitet Studiów C5
Andrzej KĄKOL
Rozproszone źródła energii i aktywne sieci rozdzielcze – Komitet Studiów C6
Marek FLORKOWSKI
Materiały i nowoczesne techniki badawcze – Komitet Studiów D1
Jan PIOTROWSKI
Systemy informatyczne i telekomunikacja – Komitet Studiów D2
Pełny dostęp do wydania nr 3/2021 „Energetyki” (.pdf)
Streszczenia:
Sławomir Samek, Marcin Lizer
Działalność CIGRE i CIGRE Polska
48. Sesja CIGRE 2020
Przedstawiono podstawowe informacje o Stowarzyszeniu CIGRE. Przybliżono strukturę organizacyjną i podstawowe cele działania. Omówiono przebieg nietypowej, bo wirtualnej, 48. Sesji Plenarnej CIGRE, która odbyła się w sposób zdalny, w dniach 23.08. – 3.09.2020 r., ze względu na ograniczenia, jakie stały się konieczne w ramach podejmowanych prób ograniczenia rozprzestrzeniania się pandemii koronawirusa. W tak przeprowadzonej Konferencji uczestniczyło prawie 2500 delegatów, w tym 30 z Polski. W porównaniu z latami, w których Sesje odbywały się w sposób tradycyjny, nie są to może liczby imponujące, ale z pewnością należy zauważyć, że w jak trudnych i skomplikowanych warunkach wydarzenie zostało zorganizowane i skutecznie przeprowadzone. Wobec wyjątkowości sytuacji Sesja 2020 nie była powiązana z wystawą techniczną, ale dotychczasowi główni wystawcy zaprezentowali swoje istotne osiągnięcia w formie bloków reklamowych, dostępnych w przerwach wiodących sesji i konferencji. W artykule zaprezentowano także podstawowe aspekty związane z aktywnością Polski w pracach CIGRE oraz polskie akcenty w trakcie Sesji 2020, w tym referaty przygotowane przez członków CIGRE Polska. Opisano również korzyści wynikające z przynależności do CIGRE i wskazano drogę do ubiegania się o członkostwo.
Słowa kluczowe: CIGRE, CIGRE Polska (Polski Komitet Wielkich Sieci Elektrycznych), Sesja 2020
Mariusz Mazur
Elektryczne maszyny wirujące – Komitet Studiów A1
W artykule omówiono 26 referatów zaprezentowanych w ramach Komitetu Studiów A1 CIGRE Elektryczne maszyny wirujące. Spośród referatów wybrano i dokładniej przedstawiono referaty poświęcone nowoczesnym i innowacyjnym rozwiązaniom technicznym. W tematyce referatów wyraźne można zauważyć tendencę zmian w podejściu do generacji; to znaczy odejścia od tematyki tradycyjnych turbogeneratorów, związanych z turbinami parowymi zasilanymi węglem. Tematyka wielu referatów zawierała propozycję zapewnienia większej elastyczności pracy maszyn synchronicznych, jako odpowiedź na nowe potrzeby systemowe, nie tylko ograniczające się do dostarczania energii elektrycznej, ale także zapewnienie usług systemowych, potrzebnych w dobie dynamicznego rozwoju energetyki odnawialnej. Szczególnie ciekawe były prezentacje zastosowań kompensatorów synchronicznych, które coraz częściej stają się kluczowym elementem umożliwiającym bezpieczną pracę systemów elektroenergetycznych.
Słowa kluczowe: elektryczne maszyny wirujące, kompensatory synchroniczne, energetyka odnawialna, bezpieczna praca systemów elektroenergetycznych
Piotr Mański
Transformatory energetyczne i dławiki – Komitet Studiów A2
Przedstawiono przegląd tematów zgłoszonych na 48. Sesję w Paryżu w zakresie transformatorów energetycznych i dławików. Autor omówił wybrane referaty. Transformatory stanowią jeden z kluczowych elementów systemu elektroenergetycznego. Zagadnienia związane z ich budową i zastosowaniem w warunkach zmieniającej się rzeczywistości są niezmiennie źródłem wiedzy technicznej dla ich użytkowników. Jednocześnie obserwowane są zmiany w zakresie pomiarów transformatorów i zastosowania nowych materiałów.
Słowa kluczowe: transformator, dławik, OZE, DER, przepięcia rezonansowe, indeks stanu technicznego
Ewa Wiśniewska
Aparatura dla sieci przesyłowych i rozdzielczych – Komitet Studiów A3
Referaty zaprezentowane na sesji CIGRE 2020 w ramach Komitetu Studiów A3 dotyczyły rozwoju aparatury sieci przesyłowej i dystrybucyjnej pod kątem ograniczenia wpływu gazu SF6, powszechnie stosowanego środka izolacyjnego i gaszeniowego, na środowisko poprzez jego zastąpienie innym gazem o niskim lub zerowym potencjale tworzenia efektu cieplarnianego, wyrażonego współczynnikiem GWP (Global Warming Potential). Referaty poruszały również zagadnienia związane ze zjawiskami, które towarzyszą łączeniom, metodami ograniczenia ich niekorzystnego wpływu na izolację oraz sposobami monitorowania stanu technicznego aparatury i urządzeń, umożliwiające odpowiednio wczesne wykrycie i ocenę stopnia degradacji, zużycia czy uszkodzenia.
Słowa kluczowe: aparatura sieci przesyłowej i dystrybucyjnej , ograniczenie wpływu gazu SF6, współczynnik GWP (Global Warming Potential), monitorowanie stanu technicznego aparatury i urządzeń
Aleksandra Rakowska
Linie kablowe – Komitet Studiów B1
Omówiono wybrane referaty spośród 47 zaprezentowanych podczas sesji w ramach Komitetu Studiów B1 CIGRE Kable, na której zaprezentowano wiele interesujących danych o kolejnych inwestycjach kablowych oraz przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych dla nowych rozwiązań technicznych i wdrażanych nowych konstrukcji kabli oraz osprzętu kablowego. Przedstawiono również nowe technologie proponowane dla prac instalacyjnych przy budowie nowych linii. Szczególnie dużo uwagi poświecono liniom kablowym dla morskich farm wiatrowych. Temat ten jest obecnie problemem szczególnie interesującym, gdyż na całym świecie obserwowany jest bardzo dynamiczny rozwój morskiej energetyki wiatrowej. Nie zabrakło także referatów poświęconych technologii przyszłości – czyli budowaniu linii kablowych nadprzewodnikowych prądu stałego.
Słowa kluczowe: nowe konstrukcje kabli, osprzęt kablowy, linie kablowe dla morskich farm wiatrowych, linie kablowe nadprzewodnikowe prądu stałego
Krzysztof Lenarczyk
Linie napowietrzne – Komitet Studiów B2
Działalność Komitetu Studiów B2 obejmuje projektowanie, budowę i eksploatację linii napowietrznych. W tym: projektowanie w zakresie mechanicznym i elektrycznym, sprawdzanie nowych elementów linii (przewody fazowe, przewody odgromowe, izolatory, osprzęt, konstrukcje i fundamenty), ocenę stanu elementów linii, eksploatację linii, modernizacje linii (zwiększanie obciążalności prądowej, zmianę napięcia pracy linii). Omówiono referaty poświęcone tematyce linii napowietrznych dotyczące: innowacyjnych rozważań i materiałów, linii kompaktowych, strat przesyłowych, ocenie stanu technicznego.
Słowa kluczowe: elektryczne linie napowietrzne, linie kompaktowe, ograniczenie strat, eksploatacja
Sławomir Samek
Stacje i instalacje elektroenergetyczne – Komitet Studiów B3
Zaprezentowano zagadnienia przygotowane w formie referatów i dyskutowane podczas Sesji Technicznych Komitetu Studiów B3 Stacje i instalacje elektroenergetyczne. Położono nacisk na bieżące tendencje, które istotnie kształtują i będą kształtować w przyszłości kierunki rozwoju w tym obszarze. Szczególną uwagę zwrócono na budowanie i utrzymywanie poprawnych relacji pomiędzy energetyką a środowiskiem naturalnym, w tym promocję technologii neutralnych bądź nawet wspierających środowisko naturalne. W tym zakresie promowano rozwiązania wolne od gazu SF6, technikę próżniową dla wyłączników wysokiego napięcia i stosowanie czystego powietrza w rozdzielnicach z izolacją gazową. Podkreślono znaczenie nowoczesnych technologii informatycznych wspierających proces tworzenia i użytkowania obiektów elektroenergetycznych, zwłaszcza modelowania trójwymiarowego pozwalającego na etapie projektowania przewidywać wszelkie zdarzenia, jakie mogą pojawić się w trakcie budowy i eksploatacji i skutecznie nimi zarządzać oraz drukowania trójwymiarowego, które pomaga szybko i w miarę tanio tworzyć części zamienne dla aparatów i urządzeń. Odrębny obszar zagadnień to właściwe podejście do zabiegów o charakterze konserwacyjnym i naprawczym. Wskazano na zdecydowaną preferencję dla interwencji wynikających z aktualnego stanu elementu, w miejsce dotychczas stosowanych przeglądów okresowych, realizowanych w stałych odstępach czasowych. Podano informacje dotyczące bezpieczeństwa ludzi pracujących w bezpośrednim sąsiedztwie elementów czynnych i w obszarze oddziaływania pól elektromagnetycznych.
Słowa kluczowe: stacja elektroenergetyczna, stacja cyfrowa, ograniczanie kosztów, ślad węglowy, cyfrowy bliźniak, BIM, sztuczna inteligencja, Internet przedmiotów, cyberbezpieczeństwo
Krzysztof Madajewski
Energoelektronika i systemy DC – Komitet Studiów B4
Omówiono wybrane referaty spośród 51 zaprezentowanych w ramach Komitetu Studiów B4 CIGRE Energoelektronika i systemy DC. Tematyka układów HVDC budzi coraz większe zainteresowanie na całym świecie z uwagi na rosnące możliwości zastosowania i dynamiczny rozwój samej technologii. Wykorzystuje się te układy do przesyłu wielkich mocy na wielkie odległości, ale również do przyłączenia morskich farm wiatrowych i realizacji połączeń HVDC w obrębie jednego układu synchronicznego. Równolegle widoczny jest rozwój rozwiązań DC w sieciach dystrybucyjnych i układów typu FACTS w sieciach przesyłowych AC. Wszystkie te aplikacje i najnowsze rozwiązania technologiczne są prezentowane w referatach Komitetu Studiów B4 na sesji CIGRE 2020.
Słowa kluczowe: układy HVDC, przesył wielkich mocy na wielkie odległości, przyłączenia morskich farm wiatrowych, rozwój rozwiązań DC w sieciach dystrybucyjnych
Marcin Lizer
Zabezpieczenia i automatyka – Komitet Studiów B5
W artykule omówiono wybrane referaty spośród 40 zaprezentowanych w ramach Komitetu Studiów B5 CIGRE Zabezpieczenia i automatyka. Referaty i dyskusje prowadzone podczas sesji skupiały się na zagadnieniach wpływu człowieka na pracę systemów automatyki i zabezpieczeń, a także na kwestiach komunikacji Ethernetowej w nowoczesnych układach EAZ i SSiN opartych na standardzie IEC 61850.
Słowa kluczowe: wpływ człowieka na pracę systemów automatyki i zabezpieczeń, komunikacja Ethernetowa, nowoczesne układy EAZ i SSiN oparte na standardzie IEC 61850
Maksymilian Przygrodzki
Rozwój i ekonomika systemu elektroenergetycznego – Komitet Studiów C1
Zagadnienia tematyczne Komitetu Studiów C1, funkcjonującego pod nazwą Rozwój i ekonomika systemu elektroenergetycznego (System Development and Economics), reprezentowane były na konferencji CIGRE w 2020 roku w 59 referatach. Większość z nich została przedstawiona przez Autorów w trakcie dwóch zdalnych sesji. Referaty zostały pogrupowane w trzech tematach wiodących, przy czym najliczniej reprezentowany był temat 1 Planowanie odporności systemu. Generalnie poruszone problemy koncentrowały się na obecnych i przyszłych uwarunkowaniach pracy systemów elektroenergetycznych. W szczególności skupiano się na zagadnieniach: przygotowania systemu elektroenergetycznego do przyjęcia energii uwarunkowanej produkcją źródeł odnawialnych; rozwoju nowych rozproszonych zasobów wytwórczych i odbiorczych; rozwoju połączeń stałoprądowych traktowanych już nie tylko jako korytarze przesyłowe, ale również jako układy sieciowe budujące nowe wytyczne i standardy planowania i zarządzania siecią; uwzględniania w podejściu planistycznym odpowiedzi sieci dystrybucyjnej i elastyczności przyłączonych odbiorców, co daje wymierną ocenę przyszłych potrzeb rozwojowych. Wszystkie prezentowane treści są wyznacznikiem bieżących działań Komitetu C1 wspartych pracą Grup Roboczych oraz organizowanych sympozjów i kolokwiów.
Słowa kluczowe: rozwój i ekonomika systemów elektroenergetycznych, planowanie odporności systemu, produkcja źródeł odnawialnych, rozwój połączeń stałoprądowych
Jacek Jemielity
Sterowanie i prowadzenie ruchu systemu elektroenergetycznego – Komitet Studiów C2
Trwająca transformacja w stronę gospodarki niskoemisyjnej powoduje, że systemy elektroenergetyczne przechodzą gwałtowne przemiany. W różnym tempie na całym świecie konwencjonalne generatory synchroniczne są wycofywane z eksploatacji i zastępowane odnawialnymi źródłami energii (OZE) podłączonymi do sieci przesyłowej oraz dystrybucyjnej. Duża zmienność generowanej mocy źródeł OZE skutkuje okresami, gdy większość mocy pochodzi z generacji synchronicznej oraz momentami, gdzie znaczną część stanowią źródła odnawialne. Generatory synchroniczne zapewniają usługi niezbędne do utrzymania stabilności systemu elektroenergetycznego, takie jak: inercja, regulacja częstotliwości i napięcia, wsparcie przy odbudowie systemu, tłumienie oscylacji mocy, odpowiednio duża moc zwarciowa. Przyszły system elektroenergetyczny będzie zdominowany przez źródła, które są połączone z siecią za pomocą energoelektroniki. Źródła te mają odmienne charakterystyki dynamiczne i inne możliwości świadczenia usług na rzecz systemu. Operatorzy systemów muszą być przygotowani na taką sytuację. Rosnący sprzeciw społeczny wobec budowy nowych linii napowietrznych, w połączeniu z wysokimi kosztami i ograniczonym doświadczeniem w projektowaniu długich kabli podziemnych powoduje powolne tempo realizacji nowych linii przesyłowych, a długi czas potrzebny na zbudowanie dodatkowych zdolności przesyłowych zwiększa prawdopodobieństwo eksploatacji systemu w punktach pracy blisko ograniczeń i granic bezpieczeństwa. W rezultacie istnieje potrzeba zwiększenia elastyczności systemu i efektywnego wykorzystania nowych technologii dostępnych obecnie i w przyszłości. Jedną z podstawowych kwestii jest poznanie wyzwań operacyjnych związanych z przyszłym systemem elektroenergetycznym.
Słowa kluczowe: sterowanie w czasie rzeczywistym, infrastruktura punktu dyspozytorskiego, PMU, WAMS, usługi systemowe
Wojciech Lubicki
Oddziaływanie środowiskowe systemów elektroenergetycznych – Komitet Studiów C3
W artykule przedstawiono krótką charakterystykę wszystkich 24 referatów przygotowanych na sesję CIGRE, która odbyła się w 2020 roku. Najliczniejszą grupę stanowią referaty opracowane przez autorów europejskich, następnie pochodzących z Azji oraz Ameryki Północnej i Południowej. Referaty te, co jest charakterystyczne dla Komitetu C3, poruszają zagadnienia natury ogólnej, jak i szczegółowej. W przypadku sesji w 2020 roku tematy ogólne koncentrowały się wokół problematyki implementacji przez podmioty sektora elektroenergetycznego celów zrównoważonego rozwoju. Natomiast tematyka szczegółowa związana była z realizacją konkretnych projektów, w tym między innymi związanych z: uwzględnieniem zanieczyszczenia powietrza w planowaniu produkcji energii elektrycznej, podejmowanymi środkami ochrony gatunków zagrożonych oraz gleby przy realizacji inwestycji energetycznych, ponownym wykorzystaniem materiałów budowlanych oraz nowymi technologiami.
Słowa kluczowe: CIGRE, środowisko naturalne, zrównoważony rozwój, transformacja energetyczna, przyroda
Piotr Rzepka
Wydajność techniczna systemów elektroenergetycznych – Komitet Studiów C4
Zagadnienia tematyczne Komitetu Studiów C4 reprezentowane były na konferencji CIGRE w 2020 roku w 65 referatach. Podstawowe obszary aktywności Komitetu Studiów C4 na tej sesji zostały określone w trzech tematach preferowanych: poprawa wydajności technicznej SEE poprzez zastosowanie zaawansowanych metod, modeli i narzędzi; modelowanie przyszłej sieci elektroenergetycznej na podstawie wniosków wyciągniętych ze zdarzeń systemowych; metody, modele i techniki oceny wyładowań atmosferycznych, jakości energii i koordynacji izolacji w celu poprawy wydajności rozwijającej się sieci. Generalnie poruszone zagadnienia dotyczyły obecnych oraz przyszłych uwarunkowań technicznych pracy SEE i koncentrowały się w szczególności na: zjawiskach występujących w SEE cechujących się wysokim poziomem nasycenia źródeł bazujących na układach przekształtnikowych (IBR. ang. Inwerter Base Resource); metodykach analiz dynamicznych prowadzonych dla systemów cechujących się dużym nasyceniem IBR oraz zakłóceń elektromagnetycznych i indukowanych prądów geomagnetycznych; oceny bilansu mocy systemu i stabilności częstotliwości za pomocą analityki „Big Data”; rozwoju pojawiających się mierników i narzędzi do ilościowego określania niezawodności, odporności i elastyczności SEE, w tym z układami HVDC. Przytoczone zagadnienia podkreślają bardzo szeroki zakres zainteresowań i badań realizowanych w obszarze Komitetu Studiów C4. Przewiduje się, że poruszane w artykule kwestie staną się coraz bardziej powszechne i wymuszą istotne zmiany w dotychczasowym podejściu do kształtowania SEE.
Słowa kluczowe: systemy elektroenergetyczne, wydajność techniczna, jakość energii elektrycznej, kompatybilność elektromagnetyczna, analiza zjawisk elektromagnetycznych i falowych
Maksymilian Przygrodzki, Piotr Rzepka, Konrad Purchała
Rynki energii elektrycznej i regulacja – Komitet Studiów C5
Problematyka Komitetu Studiów C5, funkcjonującego pod nazwą Rynki energii elektrycznej i regulacja (Electricity markets and regulation), reprezentowana była na konferencji CIGRE w 2020 roku w 49 referatach. Zostały one przypisane do trzech tzw. tematów preferowanych. Najliczniej reprezentowany był temat 1 – Zmieniający się charakter rynków i wymagań usług systemowych. Zagadnienia dyskutowane podczas sesji Komitetu C5 generalnie koncentrowały się wokół tematyki postępujących zmian w sektorze energetycznym i potrzebie dynamicznej jego transformacji w celu realizacji zadań nakreślonych m.in. w „Porozumieniu paryskim”. Często podnoszone były też zadania wynikające z rosnącego znaczenia odnawialnych źródeł energii, w tym modeli nowych rynków energii elektrycznej uwzględniających magazyny energii oraz udział prosumentów i tzw. aktywnych odbiorców końcowych. Dużym zainteresowaniem cieszyły się zagadnienia prezentujące nowe spojrzenie na usługi systemowe, w tym ich kategoryzację oraz wycenę i rozliczenia. Prezentowane tematy uwzględniają bieżące potrzeby i problemy występujące w dziedzinach objętych działalnością Komitetu.
Słowa kluczowe: charakter rynków energii elektrycznej, wymagania usług systemowych, odnawialne źródła energii, magazyny energii
Andrzej Kąkol
Rozproszone źródła energii i aktywne sieci rozdzielcze – Komitet Studiów C6
Komitet C6 – Aktywne systemy dystrybucji i rozproszone źródła wytwórcze (Active distribution systems and distributed energy resources) – zajmuje się zagadnieniem rozwoju i pracy sieci elektroenergetycznych (SEE) średnich i niskich napięć. Uwzględniane są możliwości regulacyjne elementów aktywnych, które pracując w sposób skoordynowany wspomagają sieć elektroenergetyczną. Do obiektów aktywnych zaliczane są rozproszone zasoby wytwórcze (DER), magazyny energii (BESS) czy samochody elektryczne (EV). Również odbiorcy energii są traktowani jako obiekty aktywne, które mogą być wykorzystane do kształtowania dobowego profilu zapotrzebowania (DSR). W artykule przedstawiono tematykę referatów zgłoszonych do trzech tematów preferowanych w obszarze działalności Komitetu C6. Trzeci temat preferowany był tematem wspólnym dla komitetów C2 i C6.
Słowa kluczowe: sieci elektroenergetyczne (SEE) średnich i niskich napięć, rozproszone zasoby wytwórcze, magazyny energii, samochody elektryczne
Marek Florkowski
Materiały i nowoczesne techniki badawcze – Komitet Studiów D1
Problematyka naukowo-techniczna Komitetu Studiów D1 obejmuje zespół zagadnień dotyczących rozwoju materiałów elektrotechnicznych – izolacyjnych i przewodzących oraz nowoczesnych metod badań stosowanych dla oceny ich właściwości, szczególnie w warunkach narażeń eksploatacyjnych. Preferowane tematy, prezentowane w referatach podczas sesji Komitetu Studiów D1, należą do trzech grup zagadnień, a mianowicie: diagnostyka i monitoring urządzeń elektroenergetycznych, badania materiałów izolacyjnych oraz zaawansowane układy elektroizolacyjne. W artykule scharakteryzowano główne kierunki prac podejmowanych w Komitecie Studiów D1. Grupę dominującą stanowiły zagadnienia dotyczące diagnostyki urządzeń elektroenergetycznych, w szczególności transformatorów, kabli, izolatorów i systemów GIS/GIL. W odniesieniu do transformatorów przedstawiono nowe metody monitoringu i pomiarów wyładowań niezupełnych w zakresie ultrawysokich częstotliwości oraz stosowane w nich systemy kalibracji. Podkreślono konieczność dalszego doskonalenia metod dla oceny stanu wysokonapięciowych układów izolacyjnych. Zwrócono uwagę na możliwości procesów degradacji izolatorów kompozytowych, określonych jako „erozja półprzewodząca“. Problematyka gazów elektroizolacyjnych rozpatrywana była w aspekcie ograniczenia lub eliminowania SF6 w systemach GIS/GIL.
Słowa kluczowe: diagnostyka i monitoring urządzeń elektroenergetycznych, badania materiałów izolacyjnych w warunkach narażeń eksploatacyjnych, zaawansowane układy elektroizolacyjne, ograniczanie SF6
Jan Piotrowski
Systemy informatyczne i telekomunikacja – Komitet Studiów D2
Zaprezentowane podczas Sesji 2020 referaty Komitetu Studiów D2 dotyczyły trzech tematów wiodących: PS1 – Wpływ nowych technologii informatycznych i telekomunikacyjnych na stosowane rozwiązania w firmach elektroenergetycznych, PS2 – Nowe wyzwania cyberbezpieczeństwa w zmieniającym się sektorze elektroenergetyki oraz PS3 – Wzrost efektywności operacyjnej poprzez wykorzystanie technologii telekomunikacyjnych opartych na Komutacji Pakietów. Referaty przedstawione w grupie PS1 koncentrowały się na wdrażaniu nowych technologii informatycznych, takich jak Artificial Intelligence, Machine Learning, Big Data i Blockchain w różnych zastosowaniach w firmach elektroenergetycznych. W referatach przedstawionych w grupie PS2 wykazano, że dekoncentracja systemów zarzadzania siecią przesyłową, podyktowana koniecznością obsługi rozproszonych źródeł energii (DERs) oraz powszechnie przyłączanych źródeł energii odnawialnej, umożliwia nowe formy zewnętrznych ataków informatycznych. Różnorodność stosowanych form ochrony systemów zarządzania siecią skłania do szukania unifikacji rozwiązań i standaryzacji cyberbezpieczeństwa, przynajmniej w odniesieniu do mniejszych firm elektroenergetycznych. Referaty zaprezentowane w grupie PS3 w większości promowały technologię Komutacji Pakietów jako kierunek migracji dotychczasowych rozwiązań systemów telekomunikacyjnych. Zwrócono uwagę na zachowanie ostrożności w przechodzeniu na technologię przełączania pakietów, by zapewnić niezawodność działania krytycznych funkcji systemów zabezpieczeń.
Słowa kluczowe: nowe technologie informatyczne i telekomunikacyjne, cyberbezpieczeństwo, technologie telekomunikacyjne oparte na Komutacji Pakietów