Luty 2021, Numer 2 (800)

W numerze m.in.:

Jerzy HICKIEWICZ, Piotr RATAJ, Przemysław SADŁOWSKI
Gratulacje z okazji osiemsetnego numeru czasopisma „Energetyka”

Bogumił DUDEK
Technika prac pod napięciem na łamach „Energetyki”.
Ponad sto artykułów w ośmiuset numerach

Jan POPCZYK
800 numerów (74 lata) „Energetyki”.
Jubileusze są po to, aby uszanować historię, otworzyć się na przemijanie i zwrócić ku przyszłości. Nie tylko odczytać ją i nazwać, ale zacząć budować

Herbert Leopold GABRYŚ
Elektroenergetyka w Polsce 2021 – wybrane z wyzwań i wyników minionego roku

Jerzy TRZESZCZYŃSKI
Diagnostyka dziś i jutro

BIULETYN ENERGOPOMIARU

Dominika KALINOWSKA
Wpływ wtrysku pylistych sorbentów wapiennych na skuteczność elektrostatycznej separacji frakcji pyłu PM10 i PM2.5

Elżbieta JANIGACZ, Agnieszka STACHURA-WĘGIEREK
Cele środowiskowe a ocena wodnoprawna

BIULETYN ENERGOPROJEKTU-KRAKÓW

Paweł LATOSIŃSKI, Marcin SZYBOWSKI, Grzegorz CEMPURA, Grzegorz RUMIŃSKI
Platforma kablowa zapewniająca możliwość przyłączenia nowych obiektów inwestycyjnych
do linii elektroenergetycznych o napięciu 110 kV

Konrad KOCHANOWICZ, Paweł LATOSIŃSKI, Marcin SZYBOWSKI
Nowe rozwiązania techniczne tymczasowych połączeń linii napowietrznych

OKIEM OBIEŻYŚWIATA

Stefan GIERLOTKA
Wyspa Wielkanocna i jej elektryfikacja

MUZEA TECHNIKI

Andrzej CZAJKOWSKI
Muzeum Nauki i Technologii Leonardo da Vinci w Mediolanie

LEKTURA PONADOBOWIĄZKOWA…

Bogumił DUDEK
Podróże w czasie z chaosem

Streszczenia:

Jan Popczyk
800 numerów (74 lata) „Energetyki”
Jubileusze są po to, aby uszanować historię, otworzyć się na przemijanie i zwrócić ku przyszłości. Nie tylko odczytać ją i nazwać, ale zacząć budować
Dla wszystkich energetyków nie ma nic ważniejszego, jak odbudowanie etosu energetyka (w części dotyczącej zdolności do podejmowania trudnych wyzwań oraz profesjonalizmu). W ramach etosu energetyka-profesora najważniejsza jest dzisiaj odpowiedzialność za budowanie zrozumienia przez polityków wpływu przełomu w energetyce na makroekonomię i na zmiany społeczne w horyzoncie 2050. W artykule opisano historię polskiej elektryfikacji i historię kształtowania się po II wojnie światowej polskiej elektroenergetyki jako sektora. Stwierdzono, że 800 wydań i 74 lata istnienia „Energetyki” są argumentem na rzecz jej włączenia się w transformację polskiej energetyki paliw kopalnych do elektroprosumeryzmu. Wyzwaniem moralnym i intelektualnym dla polskich energetyków obecnie jest odnaleźć się na skrzyżowaniach techniki, mikroekonomii i humanistyki. Na tych skrzyżowaniach będą na świecie powstawać węzły struktur elektroprosumeryzmu, gospodarki cyfrowej, przemysłu 4.0, … To te węzły będą fundamentem procesów społecznych i bezpieczeństwa szeroko rozumianego środowiska przyrodniczego, obejmującego zmiany klimatyczne.
Słowa kluczowe: energetyka, elektryfikacja, elektroenergetyka, elektroprosumeryzm

 

Herbert Leopold Gabryś
Elektroenergetyka w Polsce 2021
– wybrane z wyzwań i wyników minionego roku
W artykule podano bilans energii za rok 2020 w porównaniach z rokiem poprzednim. Wyniki gospodarcze Polski za cały 2020 rok potwierdzają kosztowne skutki z przyczyn pandemii. Mniej produkujemy, więcej zużywamy, coraz więcej kupujemy za granicą. Transformacja elektroenergetyki w Polsce to proces, który zmierza do neutralności klimatycznej w 2050 roku. Musi jednak biec rozważnie, aby nie zburzyć stabilności dostaw energii nie tylko na nasze potrzeby. Rośnie zużycie energii, wypadną starsze moce i choć znacząco przybywa źródeł odnawialnych, to bez ich ubezpieczenia energetyką konwencjonalną braknie możliwości zbilansowania potrzeb systemowych. W artykule scharakteryzowano zmiany w produkcji elektrowni zawodowych. W strukturze produkcji energii elektrycznej nadal dominują elektrownie cieplne, choć z coraz mniejszą produkcją. Produkcja energii elektrycznej z elektrowni opalanych węglem kamiennym i brunatnym jest skutecznie rugowana z rynku. Pojawiła się Polityka Energetyczna Polski do 2040 roku. Napisana została tak, aby podołać wyzwaniu, jakim będzie zbudowanie nowego systemu energetycznego w najbliższych dwóch dekadach.
Słowa kluczowe: elektroenergetyka w Polsce, bilans energii za rok 2020, Polityka Energetyczna Polski do 2040 roku

 

Jerzy Trzeszczyński
Diagnostyka dziś i jutro
Diagnostyka przeszła podobną ewolucję jak polska energetyka. Czeka ją także podobna transformacja jak całego sektora elektroenergetycznego. Za sprawą rozwoju OZE i większego importu energii oraz technologii wytwarzania, będzie jej mniej. Za sprawą innego niż dotąd trybu pracy elektrowni będzie wymagała adekwatnych sposobów pozyskiwania i przetwarzania informacji. Będzie w znacznym stopniu zdalna. Będzie wymagała prostszych badań i pomiarów i bardziej zaawansowanych niż dotąd metod zdobywania wiedzy i doświadczenia. Te z kolei będą w mniejszym niż dotąd stopniu w domenie użytkownika, w większym natomiast po stronie dostawcy urządzeń i wyspecjalizowanych firm eksperckich. Na taki rozwój diagnostyki przygotowujemy się od wielu lat.
Słowa kluczowe: sektor elektroenergetyczny, transformacja, rozwój zdalnej diagnostyki

 

Dominika Kalinowska
Wpływ wtrysku pylistych sorbentów wapiennych na skuteczność elektrostatycznej separacji frakcji pyłu PM10 i PM2.5
Wejście w życie rygorystycznych przepisów prawa dotyczących emisji do powietrza substancji kwaśnych zmusza obiekty energetycznego spalania paliw do dostosowania się do nowych regulacji. Inwestorzy, aby sprostać postawionym wymaganiom, muszą dokonać wyboru optymalnej drogi do obniżenia emisji szkodliwych substancji. Jednym z wielu rozwiązań, nieingerującym w znaczący sposób w instalację spalania paliw, jest metoda wtrysku suchego sorbentu (ang. dry sorbent injection – DSI), polegająca na bezpośrednim wtrysku suchego materiału (węglanu wapnia lub węglanu sodu) do strumienia spalin. Mimo szeregu zalet, jakimi są stosunkowo niskie koszty inwestycyjne czy możliwość prowadzenia nieprzerwanej eksploatacji ciągu technologicznego, należy wziąć pod uwagę na przykład kwestię warunków pracy zainstalowanych urządzeń odpylających. Istotny wpływ na skuteczność przereagowania zanieczyszczeń kwaśnych ma bowiem wielkość ziaren wtryskiwanego sorbentu – im drobniejsza frakcja, tym skuteczniejsze działanie metody DSI. Drobna frakcja znacząco zmniejsza jednak sprawność elektrofiltru. Emisja pyłu zawieszonego do atmosfery jest bardziej szkodliwa, jeśli emitowane cząsteczki mają mniejsze średnice. Ziarna mniejsze niż 2,5 µm z łatwością przedostają się do organizmów poprzez górne drogi oddechowe, stanowiąc tym samym realne zagrożenie dla zdrowia.
Słowa kluczowe: DSI, elektrofiltr, pył, zanieczyszczenia kwaśne, sorbent, wapno hydratyzowane, rezystywność, oczyszczanie spalin, PM2.5, PM10, emisja, dwutlenek siarki, fluorowodór, chlorowodór

 

Elżbieta Janigacz, Agnieszka Stachura-Węgierek
Cele środowiskowe a ocena wodnoprawna
W artykule przeanalizowano tematykę wynikającą z zapisów znowelizowanej Ustawy Prawo wodne, tj. uwzględnienie w obiegu nowego rodzaju decyzji – oceny wodnoprawnej. Ocena wodnoprawna wydawana jest dla inwestycji lub działań mogących wpłynąć na możliwość osiągnięcia celów środowiskowych, a które nie zostały uwzględnione w planie gospodarowania wodami (PGW) na obszarze dorzecza. Przedmiotową decyzję należy uzyskać przed złożeniem wniosku o pozwolenie wodnoprawne, stanowi ona obligatoryjny załącznik do wniosku (jeżeli jest wymagana dla danego korzystania z wód). W przypadku przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, ocenę wodnoprawną zastępuje decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach. Doświadczenia „ENERGOPOMIAR” Sp. z o.o. wskazują, że przy przygotowaniu spełniającej aktualne wymogi prawa dokumentacji, zarówno dla działań stanowiących kontynuację korzystania z wód, jak i inwestycji i działań nowych, konieczne jest przeprowadzenie procedury związanej z uzyskaniem oceny wodnoprawnej, co potwierdziła interpretacja Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, o którą zawnioskowano w ramach jednego z prowadzonych przez ENERGOPOMIAR” Sp. z o.o. postępowań (co jednak może być odmiennie interpretowane, ze względu na nieoczywiste zapisy obowiązujących aktów prawnych).
Słowa kluczowe: Ustawa Prawo wodne, Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW), cele środowiskowe, jednolite części wód

 

Paweł Latosiński, Marcin Szybowski, Grzegorz Cempura, Grzegorz Rumiński
Platforma kablowa zapewniająca możliwość przyłączenia nowych obiektów inwestycyjnych do linii elektroenergetycznych o napięciu 110 kV
Platforma kablowa jest stalową konstrukcją przestrzenną umożliwiającą posadowienie jej pod istniejącymi napowietrznymi liniami 110 kV. Wykonanie połączenia napowietrznego oraz odgałęzienia kablowego, po wyposażeniu w niezbędny osprzęt, umożliwia zasilanie obiektów elektroenergetycznych bez ingerencji w istniejące konstrukcje wsporcze. Zaprojektowane rozwiązanie z powodzeniem zostało już zastosowane w trakcie budowy na jednym z projektowanych przez ENERGOPROJEKT-KRAKÓW SA obiektów elektroenergetycznych. Wykorzystanie prefabrykowanego fundamentu znacznie przyspieszyło prace. Konstrukcja platformy, wraz z prefabrykowanym fundamentem, umożliwia łatwy i stosunkowo szybki demontaż oraz powrót do stanu pierwotnego. Jest to bardzo korzystne rozwiązanie w przypadku obiektów tymczasowych. Ze względu na innowacyjność rozwiązanie to zostało zgłoszone do ochrony prawnej na obszarze Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe: napowietrzne linie elektroenergetyczne 110 kV, prefabrykowany fundament, platforma kablowa, zasilanie obiektów bez ingerencji w istniejące konstrukcje wsporcze, obiekty tymczasowe

 

Konrad Kochanowicz, Paweł Latosiński, Marcin Szybowski
Nowe rozwiązania techniczne tymczasowych połączeń linii napowietrznych
Konieczność zapewnienia ciągłości zasilania odbiorców i skrócenia czasów wyłączeń wymaga wykonania tymczasowych połączeń różnych linii napowietrznych. Takiego wyzwania podjął się zespół projektowy ENERGOPROJEKT-KRAKÓW SA w związku z koniecznością wykonania tymczasowego połączenia istniejącej linii 220 kV Żydowo – Gdańsk 1 z nowo wybudowaną linią dwutorową 400 kV Gdańsk Przyjaźń – Żydowo Kierzkowo. Połączenie to umożliwiło pracę jednego toru nowej linii 400 kV na napięciu 220 kV przez ponad 12 miesięcy. Cechą szczególną tego rozwiązania był krótki czas realizacji oraz stosunkowo niski koszt; umożliwiło ono rozbiórkę ponad 200 słupów starej linii skracając czas realizacji inwestycji. W artykule opisano innowacyjny sposób sprowadzenia faz L1 i L3. Zastosowanie dodatkowych łańcuchów izolacyjnych montowanych na przewodach fazowych pozwoliło na zachowanie wymaganych odstępów izolacyjnych w różnych warunkach atmosferycznych. Zastosowanie takiego rozwiązania było możliwe dzięki dobrej współpracy zespołu projektowego z ENERGOPROJEKT-KRAKÓW SA z Inwestorem i firmą BELOS-PLP.
Słowa kluczowe: tymczasowe połączenia linii napowietrznych, ENERGOPROJEKT-KRAKÓW SA, żerdzie wirowane, słupy zbliźniaczone