Czerwiec 2022, Numer 6 (816)

---

SPIS TREŚCI

 

ENERGETYKA I ENERGETYKA JĄDROWA

Krzysztof Rzymkowski
Statki z napędem jądrowym – japońskie doświadczenia

 

Jakub Bernatt, Stanisław Gawron, Tadeusz Glinka, Artur Polak
Badania polaryzacyjne izolatora przepustowego typu OPI napięciem stałym

 

BIULETYN PRO NOVUM

Jerzy Trzeszczyński
Poprawa elastyczności bloków klasy 200 MW poprzez wykorzystanie możliwości i rezerw po stronie sterowania oraz zapasów trwałości

Mateusz Kusibab, Marcin Hatłas, Wojciech Murzynowski, Paweł Zając
Architektura cyfrowego środowiska diagnostycznego wspierającego wdrożenie Metody Pro Novum na blokach klasy 200 MW

Jerzy Trzeszczyński, Marcin Hatłas, Wojciech Murzynowski
Korzyści z zastąpienia kryteriów temperaturowych przez naprężeniowe dla zapewnienia bezpieczeństwa i dyspozycyjności bloków energetycznych
eksploatowanych w trybie regulacyjnym oraz o zwiększonej elastyczności

Jerzy Trzeszczyński, Paweł Galbarczyk, Radosław Stanek, Wojciech Murzynowski
Wyniki realizacji Metody Pro Novum na bloku referencyjnym nr 1 w ENEA Elektrownia Połaniec – korzyści i możliwości jej komercjalizacji

Jubileusz 35-lecia Przedsiębiorstwa Usług Naukowo-Technicznych „Pro Novum” sp. z o.o.

 

OKIEM OBIEŻYŚWIATA

Stefan GIERLOTKA
Energetyka w Senegalu

 

LEKTURA PONADOBOWIĄZKOWA…

Bogumił DUDEK
Historia (i polityka) kontrafaktyczna

 

---

STRESZCZENIA

 

Krzysztof Rzymkowski
Statki z napędem jądrowym – japońskie doświadczenia
Scharakteryzowano cztery frachtowce o napędzie jądrowym: Savannah zbudowany w Stanach Zjednoczonych, Otto Hahn w Niemczech, Siewmorput
w ZSRR i Mutsu w Japonii. Opisano próby wprowadzenia statków o napędzie jądrowym do marynarki handlowej. Szczegółowo opisano historię takiej próby na przykładzie japońskiego eksperymentalnego statku Mutsu.
Słowa kluczowe: frachtowce o napędzie jądrowym, statki o napędzie jądrowym w marynarce handlowej, statek Mutsu

 

Jakub Bernatt, Stanisław Gawron, Tadeusz Glinka, Artur Polak
Badania polaryzacyjne izolatora przepustowego typu OPI napięciem stałym
Izolatory przepustowe mają wyjątkowo dużo izolacji papierowo-olejowej. Izolator w normalnych warunkach pracuje przy napięciu przemiennym, a parametrem diagnostycznym on-line jest tgδ. Ocena stanu technicznego izolatora na podstawie tgδ jest niepewna. W artykule przedstawiono program badań off-line napięciem stałym, który obejmuje trzy próby: naładowanie układu izolacyjnego napięciem U_p i pomiar prądu I₆₀, odłączenie napięcia zasilającego i zwarcie układu izolacyjnego na czas t_z, rozwarcie układu izolacyjnego i pomiar przebiegu odbudowy napięcia u_od(t) do wartości maksymalnej U_{od max}. Parametrami diagnostycznymi są: napięcie probiercze U_p, rezystancja R₆₀, czas zwarcia t_z, wartość maksymalna napięcia powrotnego (odbudowanego) U_{od max} i czas odbudowy napięcia τ_od. Parametry te, wyznaczone dla izolatora nowego i zapisane w jego metryczce, stanowią fingerprint.
Słowa kluczowe: izolator przepustowy, schemat zastępczy, badanie izolacji, parametry diagnostyczne

 

Jerzy Trzeszczyński
Poprawa elastyczności bloków klasy 200 MW poprzez wykorzystanie możliwości i rezerw po stronie sterowania oraz zapasów trwałości
Zdobyta wiedza i doświadczenie skłoniły Pro Novum do opracowania Metody, której podstawowymi atutami są uniwersalność i niskie koszty wdrożenia, co sprawia, że może zostać zaimplementowana z korzyścią ekonomiczną nawet na blokach, których dalsza eksploatacja może być względnie krótka z uwagi na niespełnienie wszystkich wymagań emisyjnych oraz braku korzyści z Rynku Mocy, a także wykonywania specjalnych usług systemowych. W artykule przedstawiono genezę, podstawowe założenia, warunki wdrożenia, opis funkcjonalny oraz atuty Metody Pro Novum.
Słowa kluczowe: Metoda Pro Novum, uniwersalność, niskie koszty wdrożenia Metody

 

Mateusz Kusibab, Marcin Hatłas, Wojciech Murzynowski, Paweł Zając
Architektura cyfrowego środowiska diagnostycznego wspierającego wdrożenie Metody Pro Novum na blokach klasy 200 MW
W artykule przedstawiono opis cyfrowego środowiska diagnostycznego przygotowanego na potrzeby realizacji Metody Pro Novum, na bloku referencyjnym w ramach Programu „Bloki 200+”. Opisano wykonaną architekturę systemu kontrolno-pomiarowego i sterowania na podstawie danych konstrukcyjnych i procesowych. Przedstawiono zastosowanie Metody Pro Novum wykorzystującej specjalistyczne oprogramowanie i moduły oparte na wirtualnych modelach elementów krytycznych i symulacji procesów.
Słowa kluczowe: cyfrowe środowisko diagnostyczne, system zdalnej komunikacji, modelowanie konstrukcji i procesów, symulacja warunków pracy

 

Jerzy Trzeszczyński, Marcin Hatłas, Wojciech Murzynowski
Korzyści z zastąpienia kryteriów temperaturowych przez naprężeniowe dla zapewnienia bezpieczeństwa i dyspozycyjności bloków energetycznych eksploatowanych w trybie regulacyjnym oraz o zwiększonej elastyczności
W artykule zaprezentowano podejście, w którym kryteria temperaturowe określone w formule Bloków Ograniczeń Termicznych (BOT) zastąpiono kryteriami naprężeniowymi generowanymi w Bloku Kontroli Trwałości (BKT). BKT na bieżąco analizuje m.in. stan naprężeń w elementach krytycznych bloku energetycznego wykorzystując ich cyfrowe bliźniaki. Podejście BKT pozwala na dokładniejsze odwzorowanie stanów termicznych i naprężeń. W stopniowo coraz bardziej zaawansowanej formie jest rozwijane w Pro Novum od wielu lat. Towarzyszy zwłaszcza rozwojowi systemów zdalnej diagnostyki jako nieodzownego narzędzia oceny stanu technicznego i prognozowania trwałości dla bloków i urządzeń eksploatowanych w coraz bardziej regulacyjnym trybie. BKT opracowano w ramach Programu Bloki 200+ i zaimplementowano na bloku referencyjnym nr 1 w ENEA Elektrownia Połaniec S.A.
Słowa kluczowe: Blok Kontroli Trwałości (BKT), blok energetyczny, praca regulacyjna, stan naprężeń w elementach krytycznych, cyfrowe bliźniaki, prognozowanie trwałości

 

Jerzy Trzeszczyński, Paweł Galbarczyk, Radosław Stanek, Wojciech Murzynowski
Wyniki realizacji Metody Pro Novum na bloku referencyjnym nr 1 w ENEA Elektrownia Połaniec – korzyści i możliwości jej komercjalizacji
W Pro Novum, w ramach Programu Bloki 200+, opracowano niskonakładową i uniwersalną metodę zwiększenia elastyczności bloków klasy 200 MW, jaka zwiększa ich bezpieczeństwo i dyspozycyjność niezależnie od stopnia intensywności pracy regulacyjnej. Metoda opracowana przez Pro Novum polega na wykorzystaniu rezerw technicznych urządzeń bloku energetycznego. Prace badawczo-rozwojowe, podczas których Metoda Pro Novum została zweryfikowana na bloku rzeczywistym zostały zakończone, a osiągnięcie wszystkich założonych wskaźników potwierdzone podczas pomiarów przeprowadzonych przez niezależną firmę pomiarową, zgodnie z wymaganiami NCBR. Metoda Pro Novum może wspierać bezpieczeństwo i dyspozycyjność bloków klasy 200 MW w okresie transformacji polskiego sektora elektroenergetycznego.
Słowa kluczowe: Program Bloki 200+, Metoda Pro Novum, zwiększenie elastyczności bloku, poprawa bezpieczeństwa i dyspozycyjności bloków klasy 200 MW, wyniki zastosowania Metody Pro Novum